fbpx
Przejdź do treści

ARCHITEKTURA PORTUGALII – STYL MANUELIŃSKI

Kamienna koronka króla Manuela

Jak powstał styl manueliński?

Dawno temu grupa brodaczy, z nadętym żaglem i ego,  przemierzyła szlak morski do Indii. Portugalia stała się potęgą. Jednak pomysł konstrukcji kompleksu Hieronimitów zrodził się jeszcze przed podróżą Vasco da Gama.
 

Krużganek Klasztoru Hieronimitów, Belém,  Lizbona, fot. Karolina Piórkowska

Nowe Betlejem w Portugalii

Król Manuel I – mesjasz na samym krańcu Europy – marzył o Nowym Betlejem, intratnym małżeństwie i iberyjskiej potędze bez granic. Wiecznie nienasycony, z rękami długimi – aż za kolana, Pragnął pochówku na miarę swoich zapędów. Chciał przypodobać się teściom, zdobyć rękę kastylijskiej księżniczki i spłodzić syna, który będzie przebierał w koronach. Nie przewidział jednak, że na stałe zapisze się w portugalskim duchu i… architekturze.

Styl manueliński

Styl manueliński to kamienna koronka i złożony architektoniczny kod. Co ciekawe pierwotnie nie odwoływał się on bezpośrednio do mitycznej walki Portugalczyków z oceanem. Finezyjne zdobienia miały głosić, przede wszystkim, chwałę swoich fundatorów. Wszechobecna sfera armilarna czy Krzyż Zakonu Chrystusa to tylko niektóre z monarszych pieczątek.
 

Styl manueliński możemy podziwiać nie tylko w Lizbonie

 

Kościół św. Jana Chrzciciela, Tomar

Nie brakło w nim też wszystkich świętych, motywów pasyjnych i bujnej biblijnej flory. Odpowiedni dobór symboli stanowił piękną formę rezerwacji miejscówki w niebiosach. Manuel, co prawda chełpił się swoim bogactwem, ale, na potrzeby godnego życia po życiu, ubolewał nad marnością rzeczy materialnych.
 
 
Alcachofra, czyli karczoch, symbol odrodzenia i zmartwychstania
 
Granat to symbol życia, płodności, w kulturze chrześcijańskiej odnoszony był do Matki Boskiej 
 
Smok, który zjada własny ogon, możliwe odniesienie do Uroborosa – symbolu czasu, wieczności, odradzającego się życia, nieskończoności, wiecznego powrotu i zjednoczenia przeciwieństw. Uroboros gryząc własny ogon wskazuje, że koniec w procesie wiecznego powtarzania odpowiada początkowi.

Lektura stylu manuelińskiego jest fascynującą przygodą!


Portal Główny Kościoła Matki Boskiej z Restelo (część Kompleksu kościelno-klasztornego Hieronimitów), Belém,  Lizbona, fot. Karolina Piórkowska


Detal, Capelas Imperfeitas, Mosteiro da Batalha

Skąd wzięła się nazwa stylu?

Sam termin “Manuelino” powstał dopiero w XIX wieku. Z duchem Romantyzmu styl zyskał swoje egzotyczne oblicze¹. Pojawiły się liany, liny, muszle, kotwice i inne marynarskie gadżety – wszak gdyby nie marynarze, kompleks, by nie powstał.
 

Portal główny Kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP, Golegã
 

Okno manuelińskie – perła stylu manuelińskiego (temat na odrębną opowieść), Convento Cristo, Tomar

Przypisy


¹ XIX wiek to okres, kiedy zrodził się styl neomanueliński
 
 
 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Podobne posty